Overweging op zondag 13 november van Alison McDonnell-Besselink
Welkom en inleiding
Een rode draad in de viering vanochtend is standvastigheid –
onwrikbaar, onwankelbaar; volhardend en vasthoudend. God is ultiem in standvastigheid; lukt het ons ook?
In tijden van chaos, vraag je om duidelijkheid, inzicht en wijsheid om je plaats in de schepping en je verhouding tot God stabiel te houden.
Onze tijden zijn ook behoorlijk ontwricht: nepnieuws en desinformatie ook in onze politiek; een pandemie; een milieuramp; een energiecrisis; een bloedige oorlog in Europa.
Dichterbij, hebben we ook grote veranderingen die ons dreigen te ontwrichten: bijvoorbeeld, afscheid moeten nemen van ons kerkgebouw, zo vertrouwd, zo geliefd. Als we hier zijn, weten we dat we onze gedachten richten op God. Het gebouw ademt Zijn Geest. En wie onder ons heeft niet heel veel dierbare herinneringen aan dit gebouw?
Ondanks dit, moeten we vasthouden aan de kern, aan God die Liefde is.
Op zondag 13 november viert onze hele Kerk, voor de zesde keer, de Werelddag van de Armen. In de boodschap van paus Franciscus voor deze dag komt als thema: ‘Jezus is om uwentwil arm geworden.’ De paus noemt de Zesde Werelddag van de Armen ‘ook dit jaar weer een gezonde uitdaging om na te denken over onze levensstijl en de vele vormen van armoede van deze tijd.’
En, geen toeval, het is vandaag diaconale zondag. Van oudsher wordt vandaag gecollecteerd voor de PCI. Vandaag zal de collecte helemaal gedoneerd worden aan de Voedselbank, en hopelijk aangevuld worden of verdubbeld, door de PCI. Jullie worden uitgenodigd om gul te geven. Er zijn vele vormen van armoede. Soms, kunnen we mensen in psychische armoede helpen – bijvoorbeeld, iets doen tegen eenzaamheid.
Met de collecte, kunnen we armoede in de traditionele zin helpen. En dat is zeker nu broodnodig, dat lezen en horen we overal. Mensen zijn door inflatie (en vooral energiekosten) extra in moeilijkheden. De voedselbank geeft aan vele mensen onmisbare hulp.
Laten we dan nu de Paaskaars ontsteken, Licht in alle duisternis, en onze harten en gedachten op God richten
de Vader, de Zoon, en de Heilige Geest +
Overweging
In de eerste lezing die we hoorden wordt een ramp voorspeld, een Apocalyps mag je zeggen.
Een dag, brandend als een oven. De beelden komen uit het boek Maleachi – het laatste boek van het oude testament, het laatste boek van de Hebreeuwse Bijbel.
Er werd ook een duidelijke splitsing gemaakt, tussen de goddelozen of hoogmoedigen en de mensen die ontzag hebben voor God: De goddelozen worden geschroeid door de hitte, niets blijft over. Maar voor het volk dat ontzag heeft voor Gods naam, gaat de zon stralend op, een zon van gerechtigheid. Het is een soort Dag des oordeels. En we weten dat daarvan verschrikkelijke afbeeldingen gemaakt zijn, in iedere geval voor degenen die aan de verkeerde kant uitkomen.
We hoorden ook een evangelielezing vol donkere waarschuwingen, alle dreigingen die zullen komen. Als je nog niet bang voor de toekomst was, zou je dat gauw worden.
Oorlog tussen volken, en tussen koninkrijken, zware aardbevingen en hongersnoden en epidemieën.
Jezus zegt: het gaat komen. Rampen die iedereen zullen overkomen. Hij gaf nog meer waarschuwingen, die gericht waren op de volgelingen zelf: jullie zullen worden mishandeld en vervolgd en uitgeleverd, jullie zullen worden opgesloten in de gevangenis, en voorgeleid aan de machthebbers, de aardse koningen en gouverneurs.
Wat moeten we hiervan denken? Waarom deze vreselijke voorspellingen?
Is het om ons angst in te boezemen? Om ons door angst de goede kant op te sturen?
Misschien is dat een beetje zo. Een wake-up call.
Let op: verschrikkelijke dingen kunnen gebeuren als je niet iets doet om het af te wenden.
Vergelijk het met het nieuws vandaag de dag.
De democratie is bedreigd. De schepping zelf is in gevaar. Er is energiecrisis en inflatie. Oorlog in Europa.
Moet dat ons handelen en doen beïnvloeden? Zeker.
Maar voor vele dingen, denken we “maar hoe kan ik dat oplossen?”
Je voelt je machteloos. Het verlamt.
Hoe gaan wij hiermee om?
Hoe houden we moed?
Hoe houden jullie moed?
Word je depressief hiervan? Praat je erover? Of duik je in bed? Kan je vluchten in een televisieprogramma? Helpt een wandeling (als je gezondheid dat toelaat?)
Sommige van deze dreigingen zijn verder weg – zoals de oorlog in Ukraine. Sommige dingen zijn dichtbij, zoals inflatie (natuurlijk, afhankelijk van hoe gezond je financiële situatie al was). En ik heb niet eens onze eigen kerk genoemd, en het feit dat het kerkgebouw verkocht wordt aan het eind van het jaar; maar dat speelt ook mee. Voor velen van ons is dat een zwarte wolk, een donker gevoel, dat constant aanwezig is.
En toch: Jezus zegt: Maar geen haar van je hoofd zal verloren gaan.
En de psalm gekozen voor vandaag (ik heb het overgenomen uit de voorgeschreven teksten van Moederkerk) de psalm zegt: Juich de HEER toe, heel de aarde, juich en jubel, zing het uit.
Dat is heel anders dan een doemscenario.
In de psalmen komen we alle mogelijke emoties tegen – maar dit is duidelijk een hint dat zoveel verhalen van rampspoed niet bedoeld zijn uitsluitend om ons in mineur te brengen, om ons bang te maken.
In het begin van de evangelielezing, wijst Jezus op de tempel. Het is prachtig, een sierlijk bouwwerk – juist rijk versierd om eer aan God te bewijzen. Toch, zegt Jezus, juist dit gebouw zal niet overeind staan. Wij, wij mensen, kunnen niet een aardse rijkdom opbouwen dat eeuwig blijft. (Dat heeft Jezus al vaker gezegd).
Wat wij op aarde bouwen of verzamelen aan schatten, gaat zeker verloren.
Onze grootste schat moet in ons hart en ziel liggen, onze liefde voor God.
En dat moet ferm blijven – standvastig.
In de lezing, als Jezus zegt dat alles afgebroken zal worden, vragen de apostelen “wanneer gaat dit allemaal gebeuren?” – het klinkt alsof ze zouden denken “wat kunnen we doen om dit te voorkomen, of om ons hiervoor te behoeden.”
Maar Jezus antwoordt niet eens op hun vraag. In plaats daarvan, zegt hij dat ze niet in paniek moeten raken.
Hij heeft ze niet zomaar bang willen maken, maar waarschuwt ze om ze te versterken.
Een gewaarschuwd mens telt voor twee. Is dus sterker.
Misschien omdat je dan anders handelt, of omdat je een soort verdediging kan regelen.
Maar ook, dat je mentaal voorbereid bent.
En ook, omdat je je spiritueel kan voorbereiden.
Denken, nogmaals, over de essentie van de boodschap van Jezus.
Vandaag zegt Jezus juist: Bedenk wel dat jullie je verdediging niet moeten voorbereiden. Niet!
Wij moeten niet denken dat wij een verdediging moeten regelen.
En waarom? Omdat Jezus zelf ons zal verdedigen, ons woorden van wijsheid zal schenken die door geen tegenstanders kunnen worden weerstaan of weersproken.
Jezus is onze verdediging tegen alle dreigende gevaren.
Daarom moeten we blijven alleen Hem volgen, in Hem geloven.
Standvastig zijn.
God, die almachtig is, zorgt voor ons. Jezus zegt: geen haar van je hoofd zal verloren gaan.
En hoe doen we dat, standvastig zijn?
Ik denk iets zoals: niet opgeven. De hoop niet opgeven. Trouw blijven aan de kern.
Blijven vasthouden aan het Woord, het Woord dat we van God krijgen, door Jezus zijn Zoon.
Heb de Eeuwige, uw God, lief met heel uw hart, ziel en verstand. Houd net zoveel van uw medemens als van uzelf.
En de medemens, zoals we ook weten, is niet alleen je familie, je vrienden, maar de mens die jouw hulp nodig heeft.
Vandaar, dat deze lezingen ook op de werelddag van de armen op hun plaats zijn.
Standvastig zijn betekent ook: stevig staan,
en niet zo opgeslokt zijn door onze eigen zorgen en angsten dat we vergeten onze liefdesplicht naar onze broeder en zuster in nood.
Sterk genoeg staan, ondanks alles, dat we een arm uit kunnen steken aan wie onze hulp nodig hebben.
We hebben vanochtend al een collecte voor de armen,
en uit een oud Nederlands gedicht is er een mooie motto:
Wie ’s morgens armen troost, begint met heilig werk.
Trouw blijven aan het Woord van God, en dat uitdragen.
En door standvastig te zijn zullen wij het leven winnen.
Amen
