Na afloop van de zondagviering op 19 september kwamen pastoor Bart Putter en Pieter Klein Beernink (voormalig vice voorzitter van het parochiebestuur) de Groenmarktgemeenschap bijpraten over de ontwikkelingen rond de sluiting en verkoop van de kerk en pastorie. Dit is het verslag van die bijeenkomst.
Het verhaal van het parochiebestuur
Er is al jaren sprake van een teruglopend aantal katholieken, een tekort aan priesters en aan financiële middelen. Dit is een trend die in heel West-Europa zichtbaar is. In onze parochie wordt de oplossing gezocht in het sluiten van kerken en het concentreren van kerkgangers, priesters en financiële middelen in een hoofdkerk. In centrum Haarlem is dat de BAVOkathedraal aan de Leidsevaart. Dit lot treft ook de Groenmarktkerk, omdat zij niet voldoet aan de criteria van een minimaal aantal van 70 parochianen op zondag in de kerk. In de afgelopen 3 jaar is over de sluiting van de kerk contact geweest met een overleggroep (Leonard Besselink, Martin Wabeke en Bernadette Meertens) en het parochiebestuur heeft de indruk gekregen dat de Groenmarktgemeenschap meent dat alles door kon gaan. Maar dat is niet het geval. Het uitgangspunt van het parochiebestuur is dat de kerk die al 2000 jaar bestaat doorgegeven moet worden aan de volgende generatie’; dat is onze verantwoordelijkheid aan de ‘gelovigen van de 21ste eeuw’. Daarvoor is het nodig om in te grijpen omdat dit niet mogelijk is als alle kerkgebouwen open blijven.
Bart Putter geeft uitgebreid uiting aan zijn bezwaarlijk gevoel dat hij ons toespreekt, omdat hij in de afgelopen jaren hier maar 2x is geweest en bijna niemand van de aanwezigen kent. Hij legt uit dat hij zich heeft geconcentreerd op de andere kerken in het samenwerkingsverband van 8 parochies, omdat hij steeds meende dat onze kerk snel zou dichtgaan. Door allerlei redenen – er waren diverse onderzoeken nodig naar de waarde van het vastgoed -, de corona crisis en de twijfels bij het bestuur over de keuze welke kerk dicht zou moeten – heeft het nog bijna 3 jaar geduurd. Maar nu gaat er van alles veranderen: Aerdenhout is al gesloten/heeft af en toe nog een viering; Bloemendaal zal in zomer 2022 gesloten worden en ook in Schalkwijk gaat het eindigen, al is er nog geen datum.
Na veel onderzoeken over de Groenmarktkerk begint het nu concreet te worden: er is gericht belangstelling van een jonge christelijke geloofsgemeenschap Re:connect en er was voorheen ook al interesse van andere christelijke gemeenschappen van Roemenen, Syriërs en Irakezen. Maar helaas heeft dit niet geleid tot een verkoop. Daarom gaat het parochiebestuur een zogenaamde ‘marktconsultatie’ houden, waarin marktpartijen benaderd worden. Dat gebeurt met zowel kerk als pastorie. Dit kan betekenen dat de kerk apart of samen met de pastorie een nieuwe bestemming krijgt. Het is mogelijk dat over deze ‘marktconsultatie’ berichten in de pers kunnen verschijnen, daarom is het belangrijk dat de Groenmarktgemeenschap hiervan op de hoogte is.
Vragen en reacties:
Vraag: Hoe lang gaat die marktconsultatie duren?
Pastoor: dit kan een aantal maanden in beslag nemen. Dit betekent dat de kerk voorlopig tot de zomer van 2022 gebruikt kan worden.
Vraag: Waarom heeft dit alles 3 jaar geduurd?
Pastoor: er waren meerdere onderzoeken nodig door verschillende makelaars, er was overleg ook met de gemeente: daar ging de betrokken gemeentedirecteur weg, waardoor er weer met zijn opvolger moest worden gesproken en dat vroeg ook extra tijd. De corona crisis heeft ook niet geholpen.
Vraag: is er een mogelijkheid om de kerk gedeeld te gebruiken met andere kerkgenootschappen ?
Pastoor: dat is mogelijk een idee, maar dat is nu nog prematuur. Ten aanzien van koop door Re:Connect (dat is een lokale kerkgemeenschap in Haarlem): moeten we niet teveel verwachtingen hebben; er moeten nog drempels overwonnen worden. Dus alles ligt nog open: de verkoop van kerk en pastorie samen of apart.
Vraag: In de brief van het parochiebestuur aan de parochianen van begin juli wordt verwezen naar een gesprek met de gemeente: heeft dat nog wat opgeleverd?
Pastoor: in het eerste gesprek met de gemeente werd aangegeven dat men het kerkgebouw heel belangrijk vindt, maar geen geld heeft. Het 2e gesprek was met een nieuwe directeur die positiever was. Er worden ideeën uitgewisseld. Maar de visie van gemeente is niet zo duidelijk. Het is een langzaam proces.
Vraag: Is het niet mogelijk een exploitatieplan op te stellen voor de kerk? Er zit toch zeker potentie door de plek in de binnenstad.
Pastoor: de financiële toestand van de gezamenlijke parochie BAVO en Groenmarktkerk is penibel. We draaien verlies, dit kan niet zo doorgaan.
Citykerk
De Groenmarktkerk heeft in 1984 van de toenmalige bisschop de aanbeveling gekregen om een Citykerk zijn. De tekst luidde: “ Het Bisschoppelijk bestuur zou graag zien dat de Groenmarktkerk een citykerk functie zal vervullen als kerkgemeenschap, waar velerlei bewegingen van buitenaf in verband met vrede en sociaal engagement gehoor vinden”. Dat is dus present zijn in de binnenstad. En niet alleen met binnenkerkelijk activiteiten. Onze kerk vervult deze opdracht tot op de dag van vandaag. Onze kerk is al lang geen parochiekerk meer, maar een kerk voor iedereen in de binnenstad, voor gelovingen en niet gelovigen. In dat kader is er nauwe samenwerking met Antoniusgemeenschap, Stem in de stad, met wijkcentrum Binnensteeds en Stadsklooster Haarlem. In de kerk heeft de groep van ex verslaafden haar wekelijkse bijeenkomst; de schrijvers van de Daklozenkrant komen ook hier bij elkaar. De kerk staat hier middenin de samenleving. De kern van het verhaal van de sluiting lijkt geheel te gaan over de zondagsviering met minimaal aantal van 70 parochianen, maar onze kerk is de hele week open en op 4 of 5 dagen zijn er vieringen of meditaties. Elke werkdag is het stiltecentrum open. Wij zijn als het ware een vooruitgeschoven post van de parochie in de binnenstad.
De vraag is of het parochiebestuur wel voldoende onderzocht heeft wat de mogelijkheden zijn voor multi functioneel gebruik van de kerk, waarmee er opbrengsten gegenereerd kunnen worden om de kerk te blijven onderhouden! De pastoor begrijpt dat; de optie van samenwerking met een eventuele toekomstige koper zal als mogelijkheid worden ingebracht; maar dit is geen belofte …
Vraag: het lijkt alsof de kerk oplossingen zoekt die in het verleden hebben gewerkt, maar er moet toch heel anders gekeken worden naar het probleem van de toekomst van de kerk?
Pastoor: Er wordt nu veel georganiseerd in de BAVO om nieuwe gelovigen aan te trekken, bijvoorbeeld via het Geloof in Geluk project. En in de Jozefkerk worden activiteiten aangeboden voor jonge gezinnen. Zo probeert men activiteiten en capaciteiten in deze 2 kerken te concentreren en vernieuwing aan te brengen.
Reactie: met het accent op het aantrekken van jonge gezinnen wordt voorbijgegaan aan de waarde van de oudere parochianen. Onze kerk draait op kerkgangers en vrijwilligers van 50 tot 90 plus!! Dat is een heel stabiele gemeenschap. Uit onderzoek is gebleken dat na het sluiten van kerken de mensen uit de lokale gemeenschap niet naar die andere kerk gaan. Sluiting van kerken brengt alleen verlies van parochianen.
Pastoor: hij beaamt dat dit zo is, dit is (uiteindelijk) een precair onderwerp….
Reactie: er wordt alleen maar over geld gepraat. De kerk gaat om mensen !!! Ook is het opvallend dat we in al die jaren (waarin we alles zelf doen, de vieringen, de uitvaarten en doop) geen/nauwelijks contact mogelijk was met Bart Putter, terwijl die toch ook pastoor van de Groenmarktkerk is!
Pastoor: het uitgangspunt was vanaf het begin dat de Groenmarktkerk zou sluiten en er was geen rekening gehouden met dat het nog zo’n tijd zou duren.
Reactie: het is schandalig dat 4 jaar geleden is besloten de parochies samen te voegen en nu de financiën zijn geïntegreerd onze kerk en pastorie te verkopen omdat het geheel verlies lijdt! Terwijl de BAVO verantwoordelijk is voor dat verlies!!
Nadat we jarenlang zonder eigen priester zelf alles hadden verzorgd werd bij de samenvoeging van de kerken beloofd dat er een priester zou komen van de BAVO. Dat was echter maar van korte duur! We mochten geen eucharistievieringen meer doen op zondag. Toen liep het aantal kerkgangers snel terug. De fusie was alleen bedoeld om het vastgoed aan de Nieuwe Groenmarkt in handen te krijgen. Nu gaan die inkomsten allen naar de Leidsevaart. Dus de verkoop van het vastgoed van Groenmarktkerk is bedoeld om de Leidsevaart te kunnen bekostigen!
Pastoor.: 4 jaar geleden was voor zijn tijd, hij weet niet hoe dat gelopen is…
Vraag: wat is eigenlijk ‘marktconsultatie’? We dachten dat dit 2 ½ jaar geleden al aan de orde was. Wat is het verschil tussen toen en nu. Hoe lang gaat dit duren?
Pastoor: toen was het een inventariserende ronde, nu zetten we echt een volgende stap. De verwachting is dat dit halverwege volgend jaar klaar is.
Dit verslag is gemaakt door de Groenmarktgemeenschap
